Ορισμός της Ρούμπρικας, Τρόποι Ανάπτυξής της, Προδιαγραφές και Ρόλος: Οι Ρούμπρικες Ως Πλαίσια Επαγγελματικής Μάθησης και Ανάπτυξης

Το κεφάλαιο με τίτλο "Ορισμός της Ρούμπρικας, Τρόποι Ανάπτυξής της, Προδιαγραφές και Ρόλος: Οι Ρούμπρικες Ως Πλαίσια Επαγγελματικής Μάθησης και Ανάπτυξης" αποτελεί το 5ο κεφάλαιο του βιβλίου "Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών, Επαγγελματική Ανάπτυξη & Διαμορφωτική Αξιολόγηση του Έργου τους" που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Γρηγόρη.

Οι «περιγραφικές κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων» ή ρούμπρικες (rubrics) διαμορφώθηκαν, αρχικά, βάσει του διδακτικού συνεχούς του Schwab (1962) για την ενίσχυση της μαθητικής ενεργοποίησης και αυτενέργειας (Bell et al. 2005, Fay & Bretz 2008) και, αργότερα, βάσει του επιστημολογικού συνεχούς του Habermas (1972) για τον αναστοχασμό επί των εκπαιδευτικών δράσεων και πρακτικών και την ανασυγκρότησή τους (Van Manen 1977). Επίσης, οι ρούμπρικες εντάχθηκαν σε διαμορφωτικά συστήματα αξιολόγησης ως εργαλεία παρατήρησης τόσο για την καταγραφή, ταξινόμηση, ερμηνεία και αποτίμηση των δεδομένων της παρατήρησης όσο και για την καθοδήγηση και την ανατροφοδότηση του αξιολογουμένου. 

    Το ζητούμενο στο οποίο καλούνται να απαντήσουν είναι σε ποιον βαθμό οι εκπαιδευτικές επιλογές διασφαλίζουν παιδαγωγικές προδιαγραφές στις διδακτικές, μαθησιακές και αξιολογικές δράσεις, καθώς και στο εκπαιδευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτές αναπτύσσονται, όπως είναι η καταλληλόλητα των εκπαιδευτικών επιλογών, με βάση τα κοινωνικο-πολιτισμικά δεδομένα της τάξης, αλλά και τους επιδιωκόμενους σκοπούς.

   Ως εργαλεία αξιολόγησης, οι ρούμπρικες βασίζονται στην παραδοχή ότι τα αξιολογούμενα στοιχεία τα συναντούμε σε διακριτούς βαθμούς κατοχής, οι οποίοι στη διαδοχική τους αλληλουχία συγκροτούν ένα αναπτυξιακό συνεχές. Αυτό που τις διαφοροποιεί από άλλα όργανα παρατήρησης και αξιολόγησης είναι ότι περιγράφουν για κάθε τομέα αξιολόγησης τις επιθυμητές εκπαιδευτικές δράσεις και καταστάσεις σε διαδοχικές εξελικτικές βαθμίδες ποιότητας και, αναλόγως, εντάσσουν τον αξιολογούμενο εκπαιδευτικό. Επειδή, όμως, ο τρόπος με τον οποίο περιγράφουν οι ρούμπρικες κάθε εξελικτική βαθμίδα τους, καθοδηγεί την παρατήρηση του αξιολογητή, πρέπει οι τομείς αξιολόγησης και οι βαθμίδες της ρούμπρικας να έχουν ισχυρή θεωρητική και ερευνητική τεκμηρίωση. 

   Στο κεφάλαιο αυτό, επιχειρείται να αναδειχθεί ο τρόπος με τον οποίο  οι ρούμπρικες συνδέουν άμεσα την αξιολόγηση με τον πυρήνα της εκπαιδευτικής πράξης, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση κοινής γλώσσας και στη σαφέστερη αντίληψη των στόχων του έργου του εκπαιδευτικού. Στη βάση της σχετικής βιβλιογραφίας, οι ρούμπρικες διακρίνονται: (α) με βάση τη χρήση τους σε σχέση με τα διδασκόμενα μαθήματα, σε «γενικής» και «εξειδικευμένης» χρήσης, (β) με βάση τη δομή τους, σε «ολιστικής» και «αναλυτικής» δομής και (γ) με βάση την επιστημολογία τους, σε «γραμμικής» ανάπτυξης (μονο-παραδειγματικές ρούμπρικες) και σε «μετασχηματιστικής» ανάπτυξης (δια-παραδειγματικές ρούμπρικες).

Πλήρης αναφορά:

Ματσαγγούρας Η. & Μουζάκης, Χ. (2019). Ορισμός της Ρούμπρικας, Τρόποι Ανάπτυξής της, Προδιαγραφές και Ρόλος: Οι Ρούμπρικες Ως Πλαίσια Επαγγελματικής Μάθησης και Ανάπτυξης. Στο Η.Γ. Ματσαγγούρας (επιμ.). Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών, Επαγγελματική Ανάπτυξη & Διαμορφωτική Αξιολόγηση του Έργου τους, (σελ. 246-291), Αθήνα: Γρηγόρης [ISBN: 978-960-612-240-8].